Korte samenvatting uit het artikel:

• Villa Tugendhat, ontworpen door Ludwig Mies van der Rohe, valt op door zijn open ruimte en technische innovaties.
• Het gebouw staat bekend om zijn staalconstructie, grote glaspartijen en luxe materialen als onyx en makassar.
• Ondanks dat de Tugendhats er vanwege het nazisme korte tijd van genoten, heeft de villa renovaties ondergaan en is het tegenwoordig een iconisch stukje moderne architectuur.

^{Deze samenvatting is gegenereerd met behulp van AI en wordt beoordeeld door de redactie.}

Het verhaal van het wereldberoemde functionalistische gebouw begon in Berlijn te worden geschreven. Hier ontmoette Greta, de dochter van de Duits-Joodse zakenman en fabrikant Alfred Löw-Beer, Ludwig Mies van der Rohe. Hij ontwierp een aanbouw aan het zogenaamde Fuchshuis, waarbij hij dankzij beglazing de woonruimte meer naar de tuin openstelde. Naar verluidt was dit juist de aanleiding voor Greta en haar toekomstige echtgenoot Fritz Tugendhat om in 1928 een beroemde architect naar Brno uit te nodigen om een ​​gezinswoning voor hen te ontwerpen.

Villa Tugendhat bezoeken:

Van elke kant verschillend

De open ruimte van de woonverdieping die het interieur met de tuin verbindt, een tijdloze technische oplossing, tot in de puntjes afgestemd. En ook de verlichte aanpak van toekomstige bewoners en een onbeperkt budget (de bouw werd gefinancierd door Greta’s vader) maakten de bouw van de drie verdiepingen tellende villa mogelijk, waar de Tugendhats eind 1930 hun intrek namen.

Het gebouw is ingebed in een helling, maar vanaf de Černopolní-straat, waar de ingang is, kun je alleen de bovenste privéverdieping zien (voornamelijk slaapkamer, kinderkamer, oppaskamer en badkamer). Bijna elke kamer heeft toegang tot een groot terras. Op de verdieping eronder bevindt zich een vrij vloeiende ruimte met diverse functies, de woonkamer staat in verbinding met de studeerkamer, bibliotheek, muzieksalon, eetkamer… De kelder behoort tot de technische voorzieningen.

Door en door interessant

De architect koos voor een subtiele staalconstructie, deze bestond uit 29 kolommen met een dwarsprofiel. Het was waarschijnlijk de eerste keer dat een dragend staalsysteem werd toegepast in een particulier gebouw. Op sommige plaatsen gaat het door het metselwerk, op andere is het zichtbaar en in het interieur is het voorzien van verchroming. De plafonds zijn gemaakt van gewapend beton en het metselwerk is gemaakt van baksteen.
Op de bovenste verdieping zal niet alleen de moderatie van de apparatuur, maar ook de kamerhoge binnendeuren (dankzij hen werd de lucht volledig uitgewisseld tijdens de ventilatie van de kamers) de aandacht trekken.

Op de woonverdieping is gebruik gemaakt van grootformaat beglazing en bovendien kunnen twee grote ramen elektrisch omlaag worden gezet, zodat ze onder de vloer verdwijnen. Sommige zones van deze verdieping worden gescheiden door een onyxmuur uit Marokko, het duurste element van het gebouw, waarvan de waarde op zijn minst overeenkwam met de prijs van een gewoon huis uit die tijd. Als je de villa in de middag tot de vroege avond zou bezoeken, zou je de onyx van kleur zien veranderen.

Ook de halfronde muur van uit Azië geïmporteerd makassar, die de eetkamer gedeeltelijk omringt, ziet er prachtig uit. Ludwig Mies van der Rohe en zijn medewerkers ontwierpen ook meubels, voornamelijk gemaakt van buis- en stripstaal en hout.

Technologische uitmuntendheid

Ook technisch was de villa zijn tijd ver vooruit. Airconditioning zorgde bijvoorbeeld voor de luchtuitwisseling in het hele gebouw, maar ook voor verwarming of koeling, maar ook voor filtratie, bevochtiging of verfrissing met zeezout.

Het huis werd verwarmd met cokes, de stookruimte beschikte over een aslift die naar het niveau van het technische terras direct voor het gebouw ging, zodat de bewoners er totaal niet mee in aanraking kwamen. In de kelder is er ook een systeem voor het laten zakken van ramen, een wasruimte, een strijkkamer, een fotokamer of misschien een “anti-mot”-ruimte voor het opbergen van bontjassen.

Korte vreugde

De Tugendhats genoten niet lang van hun perfecte villa, in 1938 verliet de familie de republiek vóór het naderende nazisme. De verwoesting van het gebouw werd veroorzaakt door inbeslagname door de Gestapo, maar ook door het tijdelijke gebruik ervan door het Sovjetleger tijdens de bevrijding van Brno. De eerste restauratie van de villa vond plaats in de jaren 80. Door de reconstructie tussen 2010 en 2012 werd deze in de oorspronkelijke staat teruggebracht.

In samenwerking met het Rijksmonumenteninstituut bereiden wij deze serie voor u voor. Wilt u meer weten over individuele objecten? Speel podcasts die aan hen zijn gewijd. Je kunt ze vinden op www.npu.cz of op podcastkanalen onder de naam PodCastle NPÚ.

Volgende keer: Bílka’s villa

Dit artikel vond u in het tijdschrift Dům & Zahrada nr. 3/2023.

Bron: Huis & Tuin, npu.cz